Eğer Datarock, Midnight Juggernauts, Van She, Bumblebeez 81 gibi gruplardan birini seviyorsanız kesinlikle fanı olacağınız yeni bir grup buldunuz diyebilirim: Grafton Primary. Türünün diğer bir çok örneği gibi Avustralyalı 2 kardeşten oluşan grup ilk önce Relativity adında bir EP çıkardı ki aşmış bir EP desek mübalağa etmiş olmayız herhalde. EP'ye adını veren Relativity şarkısı insanı bir anda hayalet avcılarını sinemadan seyrettiği zamanlara götürüyor. Aslında bütün şarkılar birbirinden güzel olsa da Relativity, I can cook ve stuck in my head biraz daha öne çıkan şarkılar gibi gözüküyor. Büyük bir liam howlett dinleyicisi olarak diyebilirim ki stuck in my head'ten çok güzel bir prodigy şarkısı olabilirdi. Kendileri tarafından değerlendirilmesi lazım :)

Relativity'den 1 yıl sonra grup ilk albümleri EON'u piyasaya sürdü. EON içerdiği tüm şarkılar ile GP'nin Relativity albümünde bıraktıkları başarılı yerden devam ettiklerini cümle aleme ilan etti. EON'un en çok önce çıkan şarkıları şüphesiz we are the music ve all stars.

GP'nin şarkılarını tek tek, şöyle ya da böyle diye anlatmak istemiyorum, ancak tekrar çok başarılı olduklarını ifade etmekte yarar var. Relativity olsun, EON olsun bence mutlaka arşivinizde olması gereken albümler. Bunun yanında çok yakın bir zaman önce grup Eagle adında bir single yayınladı ki seneye piyasaya sürecekleri SOPHOMORE isimli albümlerini şimdiden sabırsızlıkla bekliyor olmamıza yol açtı. Herhalde Eagle'ı 100 kere üstüste dinlemişimdir o derece.

GP hakkında fikir edinmek için myspace adreslerini ziyaret edebilirsiniz.

http://www.myspace.com/graftonprimary

Bu kitapçık, javascript bilmeyen ya da bilgisi kısıtlı seviyede olan ancak herhangi bir programlama diline aşina yazılımcı arkadaşlar için hazırlanmış ve içerdiği kolay örneklerle javascript’in hızlıca öğrenilebilmesini hedeflemiş basit bir referans kaynağıdır. İçerisinde, veri tiplerinden object oriented programming’e kadar birçok konu hakkında bilgi paylaşılmakta ve gündelik hayat senaryolarında karşılaşabilinecek sorunlara çözüm önerileri getirilmektedir. İstenildiği şekilde çoğaltılıp kullanılabilir ve ayrıca dilendiği takdirde web sitelerinde referans gösterilebilir.

Bir yazılımcı için en önemli ve en kritik şey zamandır. Bu bilinçle her konu mümkün olduğunca hızlı ve sade anlatılmıştır. Değerli vaktini ayırıp okuyan yazılımcı arkadaşlar için fayda sağlamasından başka hiçbir beklenti içermez.

Mustafa Güven

mustafa@mustafaguven.com.tr

1 Değişken global (public) olarak atanmak isteniyorsa “var” kullanılmaz.

Örn:

var sayi = 5; // private

sayi = 5; // public

2 5 FARKLI VERİ TİPİ VARDIR (undefined, null, string, number, boolean) ve “typeof” OPERATÖRÜ İLE DEĞİŞKENLERİN VERİ TİPİNİ ÖĞRENEBİLİRİZ.

Not: typeof bir function değil, operatördür. Aşağıdaki gibi 2 farklı şekilde de kullanılabilir.

var sayi;

alert(typeof(sayi)); veya alert(typeof sayi);

UNDEFINED

bir değişken tanımlanmış ancak henüz değeri atanmamış ise undefined veri tipindedir.

Örn:

var sayi; // undefined

alert(sayi); //undefined (sayi isimli değişken tanımlandı ancak değeri atanmadı)

alert(typeof(sayi)); //undefined

NULL

Boş bir object’i gösteren özel bir değerdir. Bu yüzden typeof ile kullanıldığında object olarak döner.

Örn:

var sayi = null;

alert(typeof sayi); //object

undefined null’un türevidir.

alert(undefined == null); // true

BOOLEAN

true-false değerlerini taşır. Boolean() fonksiyonu ile diğer tüm veri tipleri bool’a cast edilebilir. (if ile Boolean() fonksiyonunu kullanmadan aşağıdaki gibi de kullanabiliriz.

var isim = “Mustafa Güven”;

if(isim){

alert(“değer true”);

}

NUMBER

Integer veya double değerleri taşır.

Örn:

var sayi = 10; // tam sayı

var sayi2 = 10.5; // ondalıklı sayı

NaN: Not a Number’ın kısaltılmışıdır. Bir işlemde sayı dönülmesi gerekirken hata alınıyorsa exception fırlatmasına karşılık NaN kullanılır ki kod patlamasın, operasyon devam etsin. Mesela neredeyse her programlama dilinde herhangi bir sayıyı 0’a bölmek istediğinizde mutlaka 0’a bölme hatası alırsınız. Javascript, bu durumda diğer işlemlerin devam edebilmesi için hata vermek yerine NaN değerini döner. NaN özel ve unique (eşsiz) bir değerdir. Dolayısıyla 2 NaN birbirine eşit değildir.

alert(NaN == NaN) // false;

Bu yüzden isNaN() fonksiyonu kullanılır. isNaN() fonksiyonu hiçbir koşulda sayı olamayan (number’a convert edilmesi halinde false olan) tüm değişkenlerde true döner.

alert(isNaN(NaN)); // true;

alert(isNaN(10)); //false è 10 bir sayı olduğundan NaN olamaz.

alert(isNaN(true)); // false è true number’a convert edildiğinde 1 değerini alır.

alert(isNaN(“Mustafa”)); //true è Mustafa number’a convert edilemez.

Herhangi bir değişkeni number’a convert etmek için Number() fonksiyonu kullanılır.

var numara1 = Number(“Mustafa Güven”); // NaN

var numara2 = Number(“ “); // 0 è null veya boş değerler 0 döner.

Not: Genelde string bir değer tamsayıya convert edilmek isteniyorsa Number() kullanılmaz. Onun yerine parseInt() kullanılır. parseInt() fonksiyonunun çalışma mantığı basittir. Convert edeceği değişkenin 0. indeksinde bulunan değerden başlayarak tamsayıya çevirmeye çalışır. Eğer daha 0. indeksteki değeri tamsayıya convert edemiyorsa NaN döner. Eğer 0. indeksteki değeri convert edebiliyorsa 1. indeksteki değere geçer. Bu işlem bulunduğu indeksteki değer convert edilebildiği sürece değişkenin karakter uzunluğuna kadar devam eder.

alert(parseInt(“3009mustafa”)); // 3009 è sayıları aldı ancak string değerleri almadı.

alert(parseInt(“ “)); //NaN è daha ilk değer bile sayıya convert edilemediği için NaN.

alert(parseInt(“10.5”)); // 10 è tamsayıya çevirildiği için ondalıklar dikkate alınmaz. Ondalıklı olarak convert etmek istersek parseFloat() fonksiyonunu kullanırız.

Unary Plus ve Minus

Nümerik olmayan değerleri number’a convert ederken kullanırız. Number() fonksiyonuyla benzer işlevi görür. Değişkenin önündeki operatöre göre (+ veya -) (eğer veritipi number değilse) değeri number’a çevirdikten sonra o operatörle çarpar.

var myNumber = "367";

myNumber = +myNumber; // 367

var myOtherNumber = "100";

myOtherNumber = -myOtherNumber; // -100

var myDegisken = "Galatasaray";

myDegisken = +myDegisken // NaN

STRING

Karakter tanımlarken kullanılır.

var isim = “Mustafa Güven”; veya

var isim = “Mustafa”;

isim = isim + “Güven”;

Herhangi bir veri tipindeki değişkenin null ya da undefined olup olmadığından emin isek String’e convert etmek için toString() fonksiyonu kullanırız.

var yas = 30;

alert(yas.toString()) // 30

Eğer emin değilsek veya null ya da undefined olduğunu biliyorsak String() fonksiyonu kullanılır.

var deger;

alert(String(deger)); // undefined

OBJECT

Veritipi primitive ya da belirgin olmayan data gruplarını temsilen kullanılır. new operatörüyle yaratılır.

var myObject = new Object();

Not: Object ile ilgili ayrıntılar ileriki bölümlerde anlatılmıştır.

3 FONKSİYONLAR

3.1.1 Function Kullanımı

function isminiYaz(){

alert(“ismim Mustafa”);

}

isminiYaz();

şeklinde kullanılır. İstenirse return ile geriye değer döndürebilirler. return’den sonra gelen hiçbir satır dikkate alınmaz – işlenmez.

function Topla(a, b){

var toplam = a + b;

return toplam;

alert(“bu alert çalışmaz”);

}

alert(Topla(3,5)); // 8

burada a ve b birer argümandır. gelen parametreler bir arguments adlı bir dizi içinde tutulurlar. arguments[0] => a’yı, arguments[1] => b’yi temsil eder.

3.1.2 return;

parametresiz olarak da return kullanılabilir. Geriye undefined döner.

Not: javascript fonksiyonlarda diğer birçok dilde olduğu gibi function overloading (metod aşırı yükleme) yoktur.

4 DEĞER ve REFERANS TÜRLERİNİN HAFIZADAKİ YERLERİ

4.1.1 Farklar

Önceki bölümlerde anlatılan veri tiplerinden object hariç hepsi değer türüdür. Değer türleri ram’in stack bölümünde, referans türleri ise heap bölümünde tutulur. Referans türlerinin sadece object’in heap bölgesine ulaştıracak adres değeri stack’te tutulur.

Örn:

var birincisayi = 5;

var ikincisayi = birincisayi;

alert(ikincisayi); //5

birincisayi += 10;

alert(ikincisayi); //5

yukarıdaki iki değişkenin de değeri 5’tir ancak stack’te farklı yerlerde tutulurlar. 2. satırdan sonra birincisayi’nın değeri değiştirilirse ikincisayi bundan etkilenmez.

var araba = new Object();

var araba2 = araba;

araba.model = "Mercedes";

alert(araba2.model); // Mercedes

araba.model = "Honda";

alert(araba2.model); //Honda

yine yukarıdaki iki değişkenin model fieldları Mercedes değerini verecektir. Ancak burada durum farklı, ikisi de heap’teki aynı bölgeyi gösterdikleri için araba.model neye eşit olursa araba2.model’de ona eşit olacaktır.

4.1.2 instanceof

Önceki bölümlerde öğrendiğimiz gibi typeof operatörünü kullanarak bir değişkenin object’mi yoksa string mi ya da number’mı, vb olup olmadığına bakabiliyorduk. Ancak genelde bizim için önemli olan değişkenin object olup olmadığı değil, ne tür bir object olup olmadığıdır.

var insan = new Object();

var renkler = new Array("yeşil", "sarı", "siyah", "beyaz");

alert(insan instanceof Object); //true

alert(insan instanceof String); //false

alert(insan instanceof Array); //false

alert(renkler instanceof Array); //true

5 Referans Tipleri

5.1 Object Tipi

Değişik şekillerde yaratılabilirler. En çok kullanılan 2 yöntem aşağıdaki gibidir. (java veya c# ile yakından ilgilenenler için iki yöntem de çok tanıdık gelecektir.)

//1. yöntem

var ogrenci = new Object();

ogrenci.isim = "Mustafa";

ogrenci.yas = 27;

//2. yöntem

var ogrenci = {

isim : "Mustafa",

yas : 27

}

5.2 Array Tipi (Diziler)

Aşağıdaki şekillerde tanımlanırlar.

//1. yöntem

var ulkeler = new Array();

ulkeler.push("Türkiye");

ulkeler.push("Almanya");

for(var i=0; i < ulkeler.length; i++){

alert(ulkeler[i]);

}

//2. yöntem

var rakamlar = [0,1,2,3,4,5,6,7,8,9];

//length özelliğini kullanarak diziye yeni değerler //ekleyebiliriz

var takimlar = ["Galatasaray", "Manchester United", "Milan"];

takimlar[takimlar.length] = "Fenerbahçe";

takimlar[takimlar.length] = "Beşiktaş";

Not: Diyelim ki yukarıdaki gibi 5 elemanlı takimlar dizisinin 50. indeksine yeni bir eleman eklediniz.

takimlar[50] = “Bursaspor”; // 5 ile 50 arasındaki tüm elemanların değeri undefined, dizinin boyutu ise 51 olacaktır.

Not 2: Dizinin 0. indeksine yeni bir eleman eklemek için unshift(), sonuna yeni bir eleman eklemek için push(), baştaki elemanı silmek için shift(), sondaki elemanı çıkarmak için pop() fonksiyonları kullanılır. Ayrıca bir değişkene atanmak koşuluyla gerçekleştirdikleri işlemden sonra dizinin uzunluğunu geri dönebilirler.

var sayi = takimlar.push(“Trabzonspor”, “Sakaryaspor”);

alert(sayi); // 53

Not 3: reverse() metodunu kullanarak elemanları sondan başa, sort() metodu ile ise baştan sona doğru sıralama yapabiliriz. Yalnız sort() metodu nümerik olarak değil string olarak sıralama yapar. Bu yüzden diziyi nümerik olarak sıralamak istersek sort() ile birlikte sayılar arasında karşılaştırma yapacak olan bir compare() metodu yazmamız gerekir.

//reverse

var ulkeler = ["Türkiye", "Almanya", "İtalya"];

alert(ulkeler.reverse()); //İtalya, Almanya, Türkiye

//sort

var sayilar = [1, 3, 5, 12, 29];

document.write(sayilar.sort()); // 1,12,29,3,5

// sıralama şekline dikkat edin, nümerik değil string

// kendi yazdığımız compare metodu

function compare(sayi1, sayi2){

if(sayi1 < sayi2)

return -1;

else if(sayi1 > sayi2)

return 1;

else

return 0;

}

document.write(sayilar.sort(compare)); // 1,3,5,12,29

Not 4: concat() metodu ile var olan dizinin yeni bir kopyası oluşturulabilir, hatta bu işlem esnasında yeni oluşturulan dizi üzerine yeni eleman veya başka bir dizi de eklenebilir.

var cicekler = ["Nergis", "Menekşe", "Sardunya"];

var cicekler_2 = cicekler.concat();

document.write(cicekler_2); //Nergis,Menekşe,Sardunya

var cicekler_3 = cicekler.concat("Lale");

document.write(cicekler_3); //Nergis,Menekşe,Sardunya,Lale

var cicekler_4 = cicekler.concat("Hanımeli",cicekler_2);

document.write(cicekler_4);

//Nergis,Menekşe,Sardunya,Hanımeli,Nergis,Menekşe,Sardunya

Not 5: slice() metodu ile de var olan dizinin yeni bir kopyası oluşturulabilir ve yine concat() metodundaki gibi parametrelerle yeni oluşturulan dizinin üzerinde oynamalar gerçekleştirilebilir.

//slice'da herzaman başlangıç elemanı dahil bitiş elemanı dahil değildir.

var sehirler = ["sidney", "new york", "muğla", "istanbul", "tokyo", "seul"];

var istanbulvesonrasi = sehirler.slice(3);

document.write(istanbulvesonrasi); //istanbul,tokyo,seul

var turksehirleri = sehirler.slice(2,4); //başlangıç indeksi dahil, bitiş indeksi dahil değil

document.write(turksehirleri); //muğla,istanbul

Not 6: splice() metodu ile yeni bir eleman veya elemanlar diziye eklenebilir ya da çıkartılabilir. splice() metodunun diğer bir özelliği bu işlemi gerçekleştirirken geriye silinen diziyi dönebilmesidir.

var isim = ["Mustafa", "Uzay", "Duru"];

var yeniisim = isim.splice(0,1,"Ayşe"); //0'dan 1'e kadar olan elemanları sil, 0'a Ayşe'yi ekle

document.write(isim); //Ayşe,Uzay,Duru

document.write(yeniisim); //Mustafa

5.3 Date Tipi (Tarih)

var tarih = new Date() şeklinde tanımlanır.

var tarih = new Date();

document.write(tarih); //Sun Aug 01 2010 18:26:28 GMT+0300 (GTB Yaz Saati)

var yenitarih = new Date("12/10/2010");

document.write(yenitarih.toDateString()); //Fri Dec 10 2010

var mytarih = "05/03/2009";

var sontarih = new Date(Date.parse(mytarih));

document.write(sontarih instanceof Date); //true

document.write(sontarih); //Sun May 03 2009 00:00:00 GMT+0300 (GTB Yaz Saati)

var isim = "mustafa";

var digertarih = new Date(Date.parse(isim));

document.write(digertarih instanceof Date); //true

document.write(isNaN(digertarih)); //true

//tarih formatında olmayan deger date'e convert edildi

//ancak değeri NaN

5.4 Function Tipi (Fonksiyon)

Bilmemiz gereken en önemli şey her fonksiyonun Function tipinin bir kopyası olduğudur. Dolayısıyla OOP mantığında düşünürsek yarattığımız her fonksiyon Function isimli ana nesneden türediği için Function nesnesinin tüm metod ve propertylerini de otomatik olarak içerir.

function Topla(sayi1, sayi2){

return sayi1 + sayi2;

}

document.write(Topla(2, 3)); //5

// Topla() ile topla’nın yazım dışında birbirlerinden hiçbir

// farkları yok çünkü ikisinin de yaptığı iş sadece heapteki

// yerin adresini göstermek.

var topla = function(sayi1, sayi2){

return sayi1 + sayi2;

}

document.write(topla(2,3)); //5

Javascript’te metod aşırı yüklemesi (overloading) yoktur. Bunun yerine revisited adı verilen birden fazla aynı isimli fonksiyonun yeniden çağırılması vardır. En son çağırılan fonksiyon hangisiyse o geçerli olur.

function ismimisoyle(isim){

return "benim ismim " + isim;

}

function ismimisoyle(isim){

return "my name is " + isim;

}

document.write(ismimisoyle("mustafa"));//my name is mustafa

mustafa güven. developer.

26 Kasım 2010 Cuma

Black Eyed Peas to perform Super Bowl halftime

8 Kasım 2010 Pazartesi

Moonlight Sonata Presto Agitato

Brett Favre ile yeni yine yeniden...

7 Kasım 2010 Pazar

Vince Lombardi'nin hayat hikayesi Broadway'de tiyatro sahnesinde...

Grafton Primary

30 Ekim 2010 Cumartesi

HIZLI JAVASCRIPT - 1

1 Değişken global (public) olarak atanmak isteniyorsa “var” kullanılmaz.

2 5 FARKLI VERİ TİPİ VARDIR (undefined, null, string, number, boolean) ve “typeof” OPERATÖRÜ İLE DEĞİŞKENLERİN VERİ TİPİNİ ÖĞRENEBİLİRİZ.

3 FONKSİYONLAR

3.1.1 Function Kullanımı

3.1.2 return;

parametresiz olarak da return kullanılabilir. Geriye undefined döner.

Not: javascript fonksiyonlarda diğer birçok dilde olduğu gibi function overloading (metod aşırı yükleme) yoktur.

4 DEĞER ve REFERANS TÜRLERİNİN HAFIZADAKİ YERLERİ

4.1.1 Farklar

4.1.2 instanceof

5 Referans Tipleri

5.1 Object Tipi

5.2 Array Tipi (Diziler)

5.3 Date Tipi (Tarih)

5.4 Function Tipi (Fonksiyon)